- Thái Nguyên là thành phố tỉnh lị của tỉnh Thái Nguyên, là thành phố lớn thứ ba miền Bắc sau Hà Nội và Hải Phòng, thành phố đông dân thứ 10 cả nước, trung tâm vùng trung du và miền núi phía Bắc. Thành phố Thái Nguyên được thành lập vào năm 1962 và là một thành phố công nghiệp. Thành phố Thái Nguyên nằm bên bờ sông Cầu. Diện tích 189,705 km2 và dân số 330.707 người (năm 2010)[7]. Thành phố Thái Nguyên từng là thủ phủ của Khu tự trị Việt Bắc trong suốt thời kỳ tồn tại của khu tự trị này (1956 - 1965) Ngoài ra, thành phố Thái Nguyên được cả nước biết đến là một trung tâm đào tạo nguồn nhân lực lớn thứ 3 sau Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh.[8]
- Vị trí:
Thành phố Thái Nguyên là đô thị loại I trực thuộc tỉnh Thái Nguyên, trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa, giáo dục, khoa học - kỹ thuật, y tế, du lịch, dịch vụ của tỉnh Thái Nguyên và vùng trung du miền núi phía Bắc; trung tâm vùng trung du, miền núi Bắc Bộ, cách thủ đô Hà Nội 80km.Tổng diện tích tự nhiên 18.970,48 ha, phía bắc giáp huyện Đồng Hỷ và huyện Phú Lương, phía đông giáp thị xã Sông Công, phía tây giáp huyện Đại Từ, phía Nam giáp huyện Phổ Yên và huyện Phú Bình.
- Khí hậu:
Thành phố Thái Nguyên mang những nét chung của khí hậu vùng đông bắc Việt Nam, thuộc miền nhiệt đới gió mùa, có mùa đông lạnh giá, ít mưa, mùa hè nóng ẩm mưa nhiều. Khí hậu của thành phố Thái Nguyên chia làm 4 mùa: xuân, hạ, thu, đông và nằm trong vùng ấm của tỉnh, có lượng mưa trung bình khá lớn.
- Tài nguyên thiên nhiên;:
Thành phố Thái Nguyên có nguồn tài nguyên thiên nhiên đa dạng và phong phú.
* Tài nguyên đất: so với diện tích đất tự nhiên thì tổng diện tích đất phù sa không được bồi hàng năm với độ trung tính ít chua là 3.125,35ha, chiếm 17,65% so với tổng diện tích tự nhiên; đất phù sa không được bồi hàng năm, chua, glây yếu có 100,19ha, chiếm 0,75% tổng diện tích đất tự nhiên được phân bổ chủ yếu ở phường Phú Xá; đất phù sa ít được bồi hàng năm trung tính ít chua có 379,84ha, chiếm 2,35% tổng diện tích đất tự nhiên; đất (Pcb1) bạc màu phát triển trên phù sa cũ có sản lượng feralit trên nền cơ giới nhẹ có 271,3ha, chiếm 1,53%; đất (Pcb2) bạc màu phát triển trên phù sa cũ có sản lượng feralit trên nền cơ giới nặng có 545,6ha, chiếm 3,08%...
* Tài nguyên rừng: rừng ở Thái Nguyên chủ yếu là rừng nhân tạo và rừng trồng theo chương trình 327, rừng trồng theo chương trình PAM, vùng chè Tân Cương cùng với các loại cây trồng của nhân dân như cây nhãn, vải, quýt, chanh... Cây lương thực chủ yếu là cây lúa nước, ngô, đậu... thích hợp và phát triển ở những vùng đất bằng trên các loại đất phù sa, đất mới phát triển, đất glây trung tính ít chua.
* Tài nguyên khoáng sản: 2 tuyến sông lớn chảy qua (sông Cầu và sông Công), do đó cung cấp cho thành phố một lượng cát, sỏi phục vụ xây dựng khá lớn, đủ đáp ứng nhu cầu xây dựng cho toàn thành phố. Thành phố nằm trong vùng sinh khoáng đông bắc Việt Nam, thuộc vành đai sinh khoáng Thái Bình Dương. Mỏ than nội địa Khánh Hoà thuộc xã Phúc Hà có trữ lượng than rất lớn.
* Nguồn nước: hai bên bờ sông của khu vực Đồng Bẩm, Túc Duyên có lượng nước ngầm phong phú.
[sửa] Lịch sử
Từ một thị xã nhỏ bé gồm 4 khu phố, 2 thị trấn và 6 xã với 140.000 dân. Ngày 19/10/1962, thị xã Thái Nguyên (tỉnh lỵ Thái Nguyên) được Nhà nước nâng cấp thành thành phố; 6 xã của huyện Đồng Hỷ là Gia Sàng, Cam Giá, Đồng Mỗ, Đồng Quang, Quang Vinh, Đồng Bẩm được nhập vào thành phố Thái Nguyên. Năm 1985, các xã Tân Cương, Phúc Trìu, Thịnh Đán, Thịnh Đức, Phúc Xuân, Phúc Hà, Tích Lương của huyện Đồng Hỷ được cắt về thành phố Thái Nguyên, huyện Đồng Hỷ tiếp nhận xã Đồng Bẩm, phố Chiến Thắng, thị trấn Trại Cau của thành phố Thái Nguyên[9]. Năm 2008, hai xã Đồng Bẩm và Cao Ngạn thuộc huyện Đồng Hỷ lại được chuyển về thành phố Thái Nguyên[10].Năm 2011 Chính phủ ký quyết định thành lập phường Tích Lương trên cơ sở xã Tích Lương, nâng tổng số phường của Thành phố Thái Nguyên lên 19 phường.
Thị xã Thái Nguyên từng là thủ phủ Khu tự trị Việt Bắc trong suốt thời gian tồn tại Khu tự trị này (1956-1975). Đây cũng là tỉnh lỵ tỉnh Thái Nguyên. Khi thành lập tỉnh Bắc Thái (1965 - 1996), Thái Nguyên là thành phố tỉnh lị tỉnh Bắc Thái. Từ ngày 6 tháng 11 năm 1996, Thái Nguyên lại là tỉnh lị tỉnh Thái Nguyên như cũ. Theo cuộc Tổng điều tra dân số và nhà ở 1/4/2009, trong 10 năm (1999-2009), dân số của thành phố Thái Nguyên tăng thêm 55.000 người, bình quân mỗi năm tăng 2,23%.[11]
Từ ngày 17 đến 19-10-2010.Tp tổ chức lễ công bố quyết định của Thủ Tướng Chính Phủ công nhận TP Thái Nguyên đô thị loại 1 trực thuộc tỉnh và lễ kỉ niệm 48 năm thành lập thành phố.
- Các đơn vị hành chính:
Thành phố Thái Nguyên bao gồm 19 phường:
* Tân Long
* Quan Triều
* Quang Vinh
* Đồng Quang
* Quang Trung
* Thịnh Đán
* Phú Xá
* Trung Thành
* Cam Giá
* Hương Sơn
* Phan Đình Phùng
* Tân Thịnh
* Hoàng Văn Thụ
* Trưng Vương
* Túc Duyên
* Gia Sàng
* Tân Lập
* Tân Thành
* Tích Lương
Và 9 xã:
* Tân Cương
* Phúc Trìu
* Phúc Xuân
* Thịnh Đức
* Phúc Hà
* Lương Sơn
* Cao Ngạn
* Đồng Bẩm
* Quyết Thắng
Thủ tướng chính phủ Việt Nam đã có quyết định quy hoạch tỉnh Thái Nguyên trở thành thành phố trực thuộc trung ương với 5 quận, 1 thị xã và 7 huyện trực thuộc trước năm 2020.
-Kinh Tế:
Thành phố Thái Nguyên có tài nguyên khoáng sản đa dạng, phong phú, có điều kiện khí hậu thuận lợi cho phát triển tập đoàn cây rừng, cây công nghiệp, cây ăn quả và vật nuôi. Có tiềm năng lớn để phát triển du lịch với Hồ Núi Cốc, di tích lịch sử, cách mạng, có khu Gang Thép Thái Nguyên- cái nôi của ngành thép Việt Nam.
Đặc biệt, Thái Nguyên có nhiều khả năng phát triển nông - lâm nghiệp, có vùng chè nổi tiếng, đứng thứ hai trong cả nước về diện tích trồng chè. Thái Nguyên cũng có nhiều loại khoáng sản như: than, sắt, đá, vôi, cát, sỏi....Trong đó, than được đánh giá là có trữ lượng lớn thứ hai trong cả nước, sau Quảng Ninh.
Trên địa bàn thành phố có nhiều cơ sở sản xuất công nghiệp về khai khoáng, luyện kim, cơ khí, VLXD, hàng tiêu dùng... Khu Gang Thép Thái Nguyên được xây dựng từ những năm 60 là nơi sản xuất thép từ quặng duy nhất tại Việt Nam và hiện đang được tiếp tục đầu tư chiều sâu để phát triển. Có nhiều nhà máy Xi măng công suất lớn đã và đang được tiến hành xây dựng. Thành phố Thái Nguyên có đội ngũ cán bộ, công nhân có kinh nghiệm, năng lực, trình độ cao và đội ngũ sinh viên tốt nghiệp hàng năm từ các trường Đại học, chuyên nghiệp và công nhân kỹ thuật trên địa bàn, đáp ứng yêu cầu phát triển của thành phố.
Thành phố đã và đang có những chế độ ưu đãi đối với các doanh nghiệp trong và ngoài nước đầu tư vào thành phố. Nhằm cải thiện môi trường đầu tư, UBND thành phố đã tích cực cải tiến các thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho các nhà đầu tư tham gia đầu tư tại thành phố theo nguyên tắc “1 cửa”, giảm thiểu thời gian khi nhà đầu tư làm thủ tục hành chính để tiến hành đầu tư hoặc kinh doanh tại thành phố.
Năm 2011, Thành phố Thái Nguyên đạt các chỉ tiêu kinh tế như sau: GDP đầu người đạt 37triệu đồng (tăng7 triệu đồng so với năm 2010), Thu ngân sách đạt 960 tỷ đồng, giá trị sản xuất công nghiệp địa phương đạt 3015tỷ đồng[12].
[sửa] Văn hóa - Xã hội
[sửa] Vẻ đẹp tự nhiên
Chợ Thái
Tòa nhà Bảo Việt trên đường Hoàng Văn Thụ
Khác với Hà Nội, TPHCM, Hải Phòng hay các thành phố khác thuộc vùng đồng bằng, thành phố Thái Nguyên mang dáng vẻ của một thành phố vùng trung du miền núi phía Bắc, một thành phố bên sông Cầu. Điều đó đã được thể hiện qua các công trình mang tính lịch sử có những đặc trưng riêng như: Bảo tàng văn hóa các dân tộc Việt Nam, Đài tưởng niệm các anh hùng liệt sĩ, Ngân hàng Nhà nước Thái Nguyên,.. Cùng với đó là các công trình mới liên tục được mọc lên như: Tòa nhà Đông Á, Tháp Victory, Chợ Thái,Tòa nhà Sao Việt, Tòa nhà Sea Gull, Tòa nhà New Day, các khu đô thị mới,.. Tất cả đã tạo nên một thành phố Thái Nguyên với một phong cách riêng, không giống bất kỳ một thành phố nào. Trong tương lai, thành phố Thái Nguyên sẽ tiếp tục chỉnh tranh đô thị khang trang hơn với các dự án và công trình đã và đang triển khai như: Tháp đôi Trung tâm thương mại Thái Nguyên, Khu đô thị Xương Rồng, Khu đô thị mới hai bờ sông Cầu, Khu đô thị Hoàng Văn Thụ và Đường Bắc Sơn,TT-tổ hợp thương mại, Intelligent city. Các công trình này được hứa hẹn là sẽ tạo điểm nhấn, tạo thế và lực mới cho sự phát triển năng động của thành phố Thái Nguyên trong tương lai.
[sửa] Hệ thống kết cấu hạ tầng
[sửa] Hệ thống điện
Nguồn cung cấp điện cho thành phố Thái Nguyên hiện nay là nguồn điện lưới quốc gia với hệ thống đường dây cao thế 110kV và 220kV thông qua đường hạ thế xuống 35kV - 12kV - 6kV/380V/220V; 95% các đường phố chính đó có đèn chiếu sáng ban đêm.
[sửa] Hệ thống nước sinh hoạt
Thành phố hiện có hai nhà máy nước là nhà máy nước Thái Nguyên và nhà máy nước Tích Lương với tổng công suất là 40.000m3/ng.đêm. Đảm bảo cung cấp nước sạch phục vụ cho sinh hoạt ở mức 100lit/người/ngày. Đến nay, 93% số hộ khu vực nội thành được cấp nước sinh hoạt.
[sửa] Hệ thống thông tin liên lạc và truyền thông
Thành phố có 1 tổng đài điện tử và nhiều tổng đài khu vực. Mạng lưới viễn thông di động đã và đang được đầu tư đồng bộ hoàn chỉnh, trên địa bàn thành phố đã được phủ sóng và khai thác dịch vụ thông tin di động bởi 7 mạng di động: Vinaphone, Mobifone, Viettel, Beeline, Vietnamobile, EVN Telecom và Sfone. Báo chí:
* Báo Thái Nguyên
* Báo Quân khu I
* Văn phòng đại diện Báo Nông nghiệp Việt Nam
* Văn phòng đại diện Báo Nhân Dân
* Văn phòng đại diện Báo Cựu chiến binh
* Văn phòng đại diện Báo Sài Gòn Giải phóng
* Văn phòng đại diện báo Đầu Tư
* Phân xã Thông tấn xã Việt Nam tại Thái Nguyên
Phát thanh:
* Đài truyền thanh truyền hình TP.Thái Nguyên: tần số 99 MHz
* Đài phát thanh - truyền hình Thái Nguyên: tần số 106.5 MHz
* Ngoài ra cũng có thể nghe được một số kênh phát thanh của Đài tiếng nói Việt Nam
Truyền hình:
* Đài phát thanh - truyền hình Thái Nguyên: kênh thông tin tổng hợp TN1, kênh giải trí phim truyện TN2 với thời lượng cả 2 kênh là 36 giờ/ngày. Hiện nay kênh TN1 đã được phát sóng trên dịch vụ truyền hình cáp Trung Ương và gần đây nhất là được phát sóng trên vệ tinh VINASAT nên ở bất cứ đâu trên lãnh thổ Việt Nam hoặc một vài nước trong khu vực bạn cũng có thể xem được kênh TN1
* Ngoài ra cũng có thể theo dõi được kênh VTV1 của Đài truyền hình Việt Nam qua hệ thống ăng-ten thông thường, các kênh VTV2, VTV3 không được Đài PT-TH tỉnh chuyển tiếp nên tín hiệu không được tốt.
Truyền hình trả tiền: Hiện thành phố Thái Nguyên có hệ thống truyền hình cáp Việt Nam (số 1 - đường Quyết Tiến), hệ thống truyền hình MyTV (FPT), Truyền hình số vệ tinh VTC và VTCHD
- Giáo dục:
Danh sách các trường đại học và khoa trực thuộc Đại học Thái Nguyên:
* Trường Đại học Sư phạm Thái Nguyên
* Trường Đại học Kinh tế và Quản trị Kinh doanh
* Trường Đại học Khoa học
* Trường Đại học Kỹ thuật Công nghiệp
* Trường Đại học Y - dược Thái Nguyên
* Trường Đại học Nông lâm Thái Nguyên
* Trường Đại học Công nghệ Thông tin và Truyền thông
* Khoa Ngoại ngữ - Đại học Thái Nguyên
* Khoa Quốc tế - Đại học Thái Nguyên
* Trường Cao đẳng kinh tế kĩ thuật-Đại học Thái Nguyên
Và 2 trường đại học mới thành lập là:
* Trường Đại học công nghệ giao thông vận tải
* Trường Đại học Việt Bắc
Trong 1-2 năm tới Thái Nguyên sẽ thành lập thêm một số trường Đại học và học viện trên cơ sở các trường Cao đảng lớn hiện tại như: Cao đẳng văn hóa nghệ thuật Việt Bắc; Cao đẳng cơ khí luyện kim, Trung học bưu chính viễn thông và công nghệ thông tin miền núi...
Các trung tâm thuộc Đại học Thái Nguyên:
* Trung tâm Học liệu
* Nhà xuất bản
* Tung tâm Hợp tác Quốc tế
* Bệnh viện thực hành
* Viện Khoa học Sự sống
* Trung tâm Giáo dục quốc phòng
* Viện Nghiên cứu KT & XHNV Miền núi
* Trung tâm Nghiên cứu & CGCN vùng Đông Bắc
* Viện Nghiên cứu phát triển CNC về KTCN
Các Viện nghiên cứu khoa học trực thuộc Đại học Thái Nguyên phục vụ cho công tác nghiên cứu và giảng dạy. Dự án trường Đại học Việt Bắc đang được triển khai và đầu tư xây dựng.
[sửa] Các trường cao đẳng và trung cấp
* Trường Cao đẳng kinh tế - tài chính Thái Nguyên
* Trường Cao đẳng thương mại - du lịch Thái Nguyên
* Trường Cao đẳng công nghiệp Thái Nguyên
* Trường Cao đẳng Y tế Thái Nguyên
* Trường Cao đẳng sư phạm Thái Nguyên
* Phân hiệu Trường Cao đẳng giao thông vận tải
* Trường Cao đẳng cơ khí luyện kim
* Trường Cao đẳng văn hóa nghệ thuật Việt Bắc
* Trường trung cấp Bưu điện Miền núi
* Trường Trung cấp nghề số 1-BQP
* Trường Trung cấp nghề số 3
* Trường Trung cấp Luật - Bộ Tư Pháp
* Trung tâm giáo dục thường xuyên
Hệ trung học phổ thông:
* Trung học phổ thông chuyên Thái Nguyên
* THPT Lương Ngọc Quyến
* THPT Chu Văn An
* THPT Dương Tự Minh
* THPT Ngô Quyền
* THPT Dân Lập Lương Thế Vinh
* THPT Thái Nguyên (THPT sư phạm)
* THPT Tư Thục Đào Duy Từ
* THPT Dân Lập Lê Quý Đôn
* THPT Gang Thép
* Trường Dân Tộc Nội Trú Việt Bắc
* THPT Vùng Cao Việt Bắc
* Thiếu Sinh Quân
* Trường Văn hóa I - Bộ Công an
[sửa] Y tế
Thành phố là trung tâm y tế của vùng trung du miền núi Bắc Bộ với nhiều bệnh viện lớn có trình độ chuyên môn cao như:
* Bệnh viện Đa khoa trung ương Thái Nguyên
* Bệnh viện Đa khoa thành phố Thái Nguyên
* Bệnh viện Đa khoa Trung tâm
* Bệnh viện A
* Bệnh viện C
* Bệnh viện Mắt
* Bệnh viện Y học cổ truyền Thái Nguyên
* Bệnh viện Đa khoa An Phú
* Bệnh viện Trường Đại học Y
* Bệnh viện Quân đội 91
* Bệnh viện Tâm thần
* Bệnh viện Điều dưỡng va phục hồi chức năng
* Bệnh viện Gang Thép
* Bệnh viện Chấn thương chỉnh hình
* Bệnh viện Lao và Phổi Thái Nguyên
* Trung tâm phòng chống HIV/AIDS và Da liễu
* Trung tâm y tế dự phòng
* Trung tâm y tế thành phố
* Trung tâm chăm sóc sức khỏe sinh sản
Và nhiều các trung tâm khám chữa bệnh tư nhân Thành phố đang kêu gọi đầu tư vào dự án "Bệnh viện đa khoa quốc tế Thái Nguyên"
[sửa] Giao thông
Đường Hoàng Văn Thụ
Đường Hoàng Văn Thụ, Đường Đội Cấn, Đường Cách mạng tháng tám (là con đường dài nhất của thành phố nối khu vực trung tâm với khu trung tâm công nghiệp Gang Thép), Đường Lương Ngọc Quyến, Đường Nha Trang, Đường Hùng Vương, Đường Bến Oánh,Đường Nguyễn Du,Đường Bến Tượng, Đường Phùng Chí Kiên, Đường Phan Đình Phùng, Đường Minh Cầu, Đường Phủ Liễn, Đường Quang Trung, Đường Lê Qúy Đôn, Phố Đồng Quang, Phố Lương Thế Vinh, Đường Chiến Thắng, Đường Gang Thép, Đường Lưu Nhân Chú, Đường Vó Ngựa, Đường Bắc Nam,Đường Thống Nhất,Đường 3-2,Đường 30/4, Đường Chu Văn An,Đường Dương Tự Minh,Đường Bắc Kạn,Đường Túc Duyên,Đường Z115, Đường Tân Thành, Đường Tố Hữu, Đường Hoàng Ngân, Đường Phú Thái, Phố Quyết Tiến, Đường Bắc Sơn, Đường Việt Bắc, Đường Thanh Niên Xung Phong, Đường Thanh Niên, Đường Xuân Hòa, Phố Xương Rồng, Phố Đầm Xanh... Ngoài ra thành phố Thái Nguyên còn có những tên đường khá độc đáo nhưng rất dễ hiểu mang tính chỉ dẫn: Đường vào trường Lương Ngọc Quyến, Đường vào Tỉnh đội,..
Tổng diện tích đất dành để xây dựng đường giao thông trên địa bàn là 1.305ha, chiếm 22% tổng diện tích đất tự nhiên của thành phố.
Nhìn chung, hạ tầng giao thông đo thị của thành phố được đầu tư xây dựng khá đồng bộ. Tuy nhiên trong những năm gần đây, dân số thành phố Thái Nguyên không ngừng tăng nhanh, thêm vào đó là mỗi năm thành phố phải đón nhận một lượng lớn người nhập cư là sinh viên theo học các trường Đại học cao đẳng trên địa bàn nên đã xảy ra tình trạng tắc đường cục bộ tại một số điểm vào những giờ cao điểm như: Ngã tư Đồng Quang, Đường Hoàng Văn Thụ, Đường Chu Văn An (Do đường quá hẹp, mật độ phương tiện vào giờ cao điểm dày đặc), Đường Lương Ngọc Quyến,...
[sửa] Đường phố chính
Đảo tròn trung tâm nhìn ra đường Đội Cấn
Trung tâm hội nghị tỉnh Thái Nguyên
* Hoàng Văn Thụ
* Đường Đội Cấn
* Cách mạng tháng tám
* Phan Đình Phùng
* Nha Trang
* Nguyễn Du
* Lương Ngọc Quyến
* Phủ Liễn
* Dương Tự Minh
* Bắc Kạn
* Minh Cầu
* Bến Tượng
* Thống Nhất
* Quang Trung
* Phùng Chí Kiên
* Hùng Vương
* Phố Lương Thế Vinh
* Phố Cột Cờ...
[sửa] Các tuyến xe buýt
Thành phố hiện có nhiều tuyến xe buýt đi tới tất cả các địa phương trong tỉnh, bao gồm:
* Paris m 1 jms.svg Đồng Hỷ - Sông Công - Đa Phúc - Phố Nỷ (Sóc Sơn, Hà Nội)
* Paris m 2 jms.svgA Gang Thép (TPTN) - Đường CMT8 - Trung tâm TPTN -Yên Lãng (Đại Từ)
* Paris m 2 jms.svgB Gang Thép (TPTN) - Quốc lộ 3 - Đường tránh TPTN - Tân Long (TPTN)- Yên Lãng (Đại Từ)
* Paris m 3 jms.svg Chợ Thái (TPTN)- Hồ Núi Cốc - TT Đại Từ
* Paris m 4 jms.svg TX Sông Công - TP Thái Nguyên - Đồng Hỷ
* Paris m 5 jms.svg Tân Long (TPTN) - Phú Bình - Cầu Ca
* Paris m 6 jms.svg TP Thái Nguyên - Định Hóa
* Paris m 7 jms.svg Quyết Thắng (TPTN) - Đình Cả (Võ Nhai)
* Paris m 8 jms.svg TX Sông Công - Phố Nỷ (Sóc Sơn, Hà Nội)
* Paris m 9 jms.svg TX Sông Công - Thịnh Đán (TPTN) - TT Trại Cau (Đồng Hỷ)
* Paris m 10 jms.svg Thịnh Đán (TP.Thái Nguyên) - Quân Chu (Đại Từ)
Riêng tuyên số Paris m 8 jms.svg không đi qua địa bàn thành phố.
[sửa] Hệ thống giao thông liên vùng
Thành phố Thái Nguyên là một đầu mút giao thông với 3 đường quốc lộ đi qua gồm: Quốc lộ 3 (đi Hà Nội về phía Nam, đi Bắc Kạn về phía Bắc), Quốc lộ 37 (đi Tuyên Quang về phía Tây, đi Bắc Giang về phía Đông), Quốc lộ 1B (đi Lạng Sơn). Ngoài ra để giảm mật độ các phương tiện ra vào trung tâm thành phố, thành phố đã đầu tư xây dựng tuyến đương tránh TP.Thái Nguyên, hiện tuyến đường này đã được đưa vào sử dụng. Thành phố Thái Nguyên có 2 hệ thống đường sắt chính: Hà Nội - Quan Triều và và Lưu Xá - Kép, ngoài ra còn có tuyến Quan Triều - Núi Hồng chuyên dùng để chở khoáng sản. Hệ thống đường sông nội thủy hiện không còn được sử dụng do các sông thường có mức nước nông nhất là vào mùa đông. Thành phố Thái Nguyên cách thủ đô Hà Nội 80 km và cách sân bay quốc tế Nội Bài 50 km. Ngoài ra thành phố còn là cửa ngõ đi các tỉnh Đông Bắc như: Cao Bằng, Bắc Kạn, Hà Giang, Tuyên Quang, Lạng Sơn.
Ngoài ra, thành phố còn có Sân bay Đồng Bẩm, nhưng hiện đang bị bỏ hoang và không được sử dụng
Thành phố hiện có 1 bến xe khách tại khu vực trung tâm. Dự án xây dựng bến xe khách phía Bắc và Nam thành phố hiện đang được triển khai
[sửa] Thành phố kết nghĩa
* Cờ của Phần Lan Salo - Phần Lan
* Cờ của Hàn Quốc Gyeongsang Bắc - Hàn Quốc
* Cờ của Hàn Quốc Dongnae, Busan - Hàn Quốc
* Cờ của Việt Nam Nha Trang, Khánh Hòa - Việt Nam
[sửa] Quy hoạch
Thành phố đang triển khai xây dựng và mở rộng một số khu đô thị mới như: Khu đô thị mới Thai Nguyen Park City (44,42ha), Khu đô thị mới Thịnh Quang(130ha), Khu đô thị mới Bắc Sơn - Sông Hồng (16,5ha), Khu đô thị mới Detechland Túc Duyên (66,9ha), Tổ hợp đô thị và dịch vụ APEC Gia Sàng (52.711m2), Khu đô thị mới phía Tây thành phố (1500ha),Khu đô thị mới phía Nam thành phố (44,5ha), Khu đô thị mới Nam Sông Cầu (133ha), Khu phố châu Âu bên bờ sông Cầu (136.380m2), Khu đô thị mới Thái Hưng (95ha),... Ngoài ra còn có các dự án Thành phố công nghệ và giao lưu quốc tế APECI (2200ha), Tổ hợp đô thị thương mại và dịch vụ Yên Bình với tổng diện tích quy hoạch là 8009 ha được triển khai tại 2 huyện Phú Bình và Phổ Yên sẽ là vùng đô thị quan trọng của thành phố Thái Nguyên trực thuộc trung ương trước năm 2020[[4]]
[sửa] An ninh quốc Phòng
Bộ tư lệnh Quân khu 1 đóng tại thành phố Thái Nguyên có nhiệm vụ tổ chức, xây dựng, quản lý và chỉ huy quân đội chiến đấu chống giặc ngoại xâm bảo vệ vùng Đông Bắc bộ Việt Nam và bảo vệ thủ đô Hà Nội từ phía bắc và đông bắc. Quân khu bao gồm các tỉnh: Thái Nguyên, Bắc Kạn, Cao Bằng, Lạng Sơn, Bắc Giang và Bắc Ninhvà là 1 trong 7 quân khu trực thuộc Bộ Quốc phòng Việt Nam.
[sửa] Danh lam thắng cảnh - Văn hóa - Du lịch
Hồ Núi Cốc
Bảo tàng Văn hóa Dân tộc Việt Nam, Thái Nguyên.
Nhà Rông trong khuôn viên Bảo tàng Văn hóa Dân tộc Việt Nam
Chùa Khmer trong khuôn viên Bảo tàng Văn hóa Dân tộc Việt Nam
Thành phố Thái Nguyên là trung tâm du lịch của tỉnh Thái Nguyên và các tỉnh miền núi phía Bắc. Nơi đây có khu du lịch Hồ Núi Cốc nổi tiếng với nhiều danh lam thắng cảnh đẹp, có Bảo tàng Văn hoá các dân tộc Việt Nam mới được tổ chức SIDA Thuỵ Điển tài trợ sửa chữa, nâng cấp, là nơi lưu giữ hầu hết các di sản mang đậm bản sắc của các dân tộc Việt Nam, làng nghề chè Tân Cương nổi tiếng, đền thờ Đội Cấn và 91 di tích lịch sử văn hoá khác.
* Nhà hát ca múa dân gian Việt Bắc
Nhà hát ca múa dân gian Việt Bắc là nhà hát trung ương đóng trên địa bàn Thái Nguyên trực thuộc Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch. Trụ sở tại Đường Chu Văn An - TP.Thái Nguyên. Nhà hát đang được đầu tư xây dựng địa điểm mới tại Đường Hoàng Văn Thụ - TP.Thái Nguyên
* Khu du lịch Hồ Núi Cốc
Cách trung tâm thành phố 16km về phía Tây, Khu du lịch Hồ Núi Cốc hứa hẹn là điểm đến đầy hấp dẫn với du khách. Đến với Hồ Núi Cốc là đến với truyền thuyết huyền thoại Nàng Công Chàng Cốc, là hòa mình vào phong cảnh non nước nên thơ hữu tình nơi đây. Cùng với đó là hệ thống vui chơi giải trí khá thú vị như: Huyền Thoại Cung, Động Ba Cây Thông, Động Thế giới Âm phủ, Sân khấu nhạc nước, Vườn thú Hồ Núi Cốc, Công viên nước Hồ Núi Cốc...hay bạn cũng có thể đi du thuyền trên hồ, đi thăm các hòn đảo, thăm ngôi nhà cổ 300 năm trên Hồ Núi Cốc. Tất cả sẽ đem lại cho bạn những giây phút nghỉ ngơi thư giãn tuyệt vời nhất tại Hồ Núi Cốc. Trong những năm qua, mạng lưới nhà hàng khách sạn không ngừng được đầu tư xây dựng và phát triển, đáp ứng nhu cầu du lịch ngày càng cao của du khách. Khu du lịch Hồ Núi Cốc được xác định là vùng du lịch trọng điểm quốc gia.
* Chùa Phủ Liễn
Tên chữ là Phù Chân tự, được xây dựng từ đầu thế kỷ XIX trên một quả đồi thoai thoải thuộc làng Phù Liễn, huyện Đồng Hỷ (nay thuộc phường Hoàng Văn Thụ- TPTN). Chùa đã được trùng tu nhiều lần. Các công trình chính của chùa như điện Tam Bảo, điện thờ Mẫu, nhà tổ và một số nhà tháp là nơi đặt linh vị của các nhà sư trụ trì. Từ xa xưa, chùa Phù Liễn được coi là địa linh, là một trong những điểm hành hương về cầu trời phật của người dân Thái Nguyên.
"Khi Mỏ Bạch, khi Xương Rồng
Khi Phù Liễn tự, khi Đồng Mỗ am"
Vào ngày mùng một, ngày rằm hàng tháng, Phật tử khắp nơi về chùa Phù Liễn thắp hương cúng Phật. Lễ hội của nhà chùa mở vào ngày 12 tháng Giêng hàng năm, trong lễ hội có nhiều trò chơi dân gian như chọi gà, kéo co, múa sư tử và hội thơ xuân Phù Liễn.
* Đền Đội Cấn
Đền thờ ông Đội Cấn- Thủ lĩnh của cuộc khởi nghĩa chống thực dân Pháp tại Thái Nguyên năm 1917 và các nghĩa sĩ tham gia khởi nghĩa này. Đền cũ được xây dựng trước năm 1945, đã bị bom Pháp phá huỷ năm 1947. Ngôi đền hiện nay xây dựng trên nền cũ, trong khuôn viên khu đài tưởng niệm các anh hùng liệt sỹ tỉnh Thái Nguyên ở trung tâm thành phố.
* Bảo tàng văn hóa các dân tộc Việt Nam
Tọa lạc trên đường Đội Cấn thành phố Thái Nguyên, Bảo tàng văn hóa các dân tộc Việt Nam là bảo tàng trung ương duy nhất đóng trên địa bàn Thái Nguyên trực thuộc Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch. Bảo tàng được xây dựng từ năm 1960 với lối kiến trúc độc đáo vào loại bậc nhất Việt Nam. Với 5 phòng trưng bày trong nhà và 6 khu vực trưng bày ngoài trời với nhiều nền văn hóa của các dân tộc thuộc nhiều vùng miền khác nhau. Đến với Bảo tàng văn hóa các dân tộc Việt Nam là hòa mình với không gian văn hóa các vùng miền, được thỏa sức tìm hiểu văn hóa của 54 dân tộc anh em, qua đó tăng cường sự hiểu biết giữa các dân tộc, các vùng miền trên đất nước Việt Nam. Hãy đến với Bảo tàng văn hóa các dân tộc Việt Nam - Số 1 Đường Đội Cấn TP.Thái Nguyên!
* Chùa Đồng Mỗ
* Bảo tàng quân khu I
Bảo tàng Bảo tàng lực lượng vũ trang Việt Bắc - Quân khu I tọa lạc trên khuôn viên rộng 45 nghìn m² thuộc phường Tân Thịnh, TP Thái Nguyên. Đây là nơi gìn giữ và giới thiệu hơn 9.500 hiện vật các loại phản ánh lịch sử hình thành và phát triển trong các thời kỳ cách mạng của lực lượng vũ trang Việt Bắc - Quân khu I.
Nhà trưng bày của Bảo tàng được xây dựng hai tầng. Tầng một diện tích 700 m² trưng bày giới thiệu vị trí chiến lược, truyền thống yêu nước cách mạng của vùng Việt Bắc và phòng triển lãm chuyên đề. Tầng hai 800m2 trưng bày theo các chủ đề: Việt Bắc căn cứ địa cách mạng, chiến trường chính của cả nước trong cuộc kháng chiến chống Thực dân Pháp (1946 - 1954); Quân khu I trong cuộc chiến tranh Việt Nam (1954-1975), Quân khu I trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa; quan hệ quốc tế và trưng bày chuyên đề. Bảo tàng còn có khu trưng bày ngoài trời hiện đang trưng bày 28 hiện vật gốc thể khối lớn như: Máy bay, tên lửa, ra đa, súng pháo là vũ khí, khí tài do con em đồng bào các dân tộc Việt Bắc sử dụng lập nên nhiều chiến công trong các cuộc kháng chiến chống xâm lược của dân tộc.
[sửa] Ẩm thực - Đặc Sản
Xưa nay, nói đến trà Việt, người ta nghĩ ngay đến trà Thái Nguyên. Mặc dù diện tích trồng chè chỉ đứng thứ 2 cả nước (sau Lâm Đồng), nhưng Thái Nguyên nằm trong vùng chè lâu đời của Việt Nam, với sản phẩm chè có hương vị đặc trưng mà không nơi nào khác có được. Từ rất lâu, chè Thái Nguyên đã được tôn vinh là "đệ nhất danh trà" của đất nước. Chè Thái Nguyên ngon nhất là chè xanh Tân Cương, búp đều, nhỏ, hình móc câu, có vị cốm thơm. Nuớc pha trà ngon nhất là nước suối đầu nguồn, nuớc sạch ở giữa lòng sông hoặc nước giếng khơi.
- Vị trí:
Thành phố Thái Nguyên là đô thị loại I trực thuộc tỉnh Thái Nguyên, trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa, giáo dục, khoa học - kỹ thuật, y tế, du lịch, dịch vụ của tỉnh Thái Nguyên và vùng trung du miền núi phía Bắc; trung tâm vùng trung du, miền núi Bắc Bộ, cách thủ đô Hà Nội 80km.Tổng diện tích tự nhiên 18.970,48 ha, phía bắc giáp huyện Đồng Hỷ và huyện Phú Lương, phía đông giáp thị xã Sông Công, phía tây giáp huyện Đại Từ, phía Nam giáp huyện Phổ Yên và huyện Phú Bình.
- Khí hậu:
Thành phố Thái Nguyên mang những nét chung của khí hậu vùng đông bắc Việt Nam, thuộc miền nhiệt đới gió mùa, có mùa đông lạnh giá, ít mưa, mùa hè nóng ẩm mưa nhiều. Khí hậu của thành phố Thái Nguyên chia làm 4 mùa: xuân, hạ, thu, đông và nằm trong vùng ấm của tỉnh, có lượng mưa trung bình khá lớn.
- Tài nguyên thiên nhiên;:
Thành phố Thái Nguyên có nguồn tài nguyên thiên nhiên đa dạng và phong phú.
* Tài nguyên đất: so với diện tích đất tự nhiên thì tổng diện tích đất phù sa không được bồi hàng năm với độ trung tính ít chua là 3.125,35ha, chiếm 17,65% so với tổng diện tích tự nhiên; đất phù sa không được bồi hàng năm, chua, glây yếu có 100,19ha, chiếm 0,75% tổng diện tích đất tự nhiên được phân bổ chủ yếu ở phường Phú Xá; đất phù sa ít được bồi hàng năm trung tính ít chua có 379,84ha, chiếm 2,35% tổng diện tích đất tự nhiên; đất (Pcb1) bạc màu phát triển trên phù sa cũ có sản lượng feralit trên nền cơ giới nhẹ có 271,3ha, chiếm 1,53%; đất (Pcb2) bạc màu phát triển trên phù sa cũ có sản lượng feralit trên nền cơ giới nặng có 545,6ha, chiếm 3,08%...
* Tài nguyên rừng: rừng ở Thái Nguyên chủ yếu là rừng nhân tạo và rừng trồng theo chương trình 327, rừng trồng theo chương trình PAM, vùng chè Tân Cương cùng với các loại cây trồng của nhân dân như cây nhãn, vải, quýt, chanh... Cây lương thực chủ yếu là cây lúa nước, ngô, đậu... thích hợp và phát triển ở những vùng đất bằng trên các loại đất phù sa, đất mới phát triển, đất glây trung tính ít chua.
* Tài nguyên khoáng sản: 2 tuyến sông lớn chảy qua (sông Cầu và sông Công), do đó cung cấp cho thành phố một lượng cát, sỏi phục vụ xây dựng khá lớn, đủ đáp ứng nhu cầu xây dựng cho toàn thành phố. Thành phố nằm trong vùng sinh khoáng đông bắc Việt Nam, thuộc vành đai sinh khoáng Thái Bình Dương. Mỏ than nội địa Khánh Hoà thuộc xã Phúc Hà có trữ lượng than rất lớn.
* Nguồn nước: hai bên bờ sông của khu vực Đồng Bẩm, Túc Duyên có lượng nước ngầm phong phú.
[sửa] Lịch sử
Từ một thị xã nhỏ bé gồm 4 khu phố, 2 thị trấn và 6 xã với 140.000 dân. Ngày 19/10/1962, thị xã Thái Nguyên (tỉnh lỵ Thái Nguyên) được Nhà nước nâng cấp thành thành phố; 6 xã của huyện Đồng Hỷ là Gia Sàng, Cam Giá, Đồng Mỗ, Đồng Quang, Quang Vinh, Đồng Bẩm được nhập vào thành phố Thái Nguyên. Năm 1985, các xã Tân Cương, Phúc Trìu, Thịnh Đán, Thịnh Đức, Phúc Xuân, Phúc Hà, Tích Lương của huyện Đồng Hỷ được cắt về thành phố Thái Nguyên, huyện Đồng Hỷ tiếp nhận xã Đồng Bẩm, phố Chiến Thắng, thị trấn Trại Cau của thành phố Thái Nguyên[9]. Năm 2008, hai xã Đồng Bẩm và Cao Ngạn thuộc huyện Đồng Hỷ lại được chuyển về thành phố Thái Nguyên[10].Năm 2011 Chính phủ ký quyết định thành lập phường Tích Lương trên cơ sở xã Tích Lương, nâng tổng số phường của Thành phố Thái Nguyên lên 19 phường.
Thị xã Thái Nguyên từng là thủ phủ Khu tự trị Việt Bắc trong suốt thời gian tồn tại Khu tự trị này (1956-1975). Đây cũng là tỉnh lỵ tỉnh Thái Nguyên. Khi thành lập tỉnh Bắc Thái (1965 - 1996), Thái Nguyên là thành phố tỉnh lị tỉnh Bắc Thái. Từ ngày 6 tháng 11 năm 1996, Thái Nguyên lại là tỉnh lị tỉnh Thái Nguyên như cũ. Theo cuộc Tổng điều tra dân số và nhà ở 1/4/2009, trong 10 năm (1999-2009), dân số của thành phố Thái Nguyên tăng thêm 55.000 người, bình quân mỗi năm tăng 2,23%.[11]
Từ ngày 17 đến 19-10-2010.Tp tổ chức lễ công bố quyết định của Thủ Tướng Chính Phủ công nhận TP Thái Nguyên đô thị loại 1 trực thuộc tỉnh và lễ kỉ niệm 48 năm thành lập thành phố.
- Các đơn vị hành chính:
Thành phố Thái Nguyên bao gồm 19 phường:
* Tân Long
* Quan Triều
* Quang Vinh
* Đồng Quang
* Quang Trung
* Thịnh Đán
* Phú Xá
* Trung Thành
* Cam Giá
* Hương Sơn
* Phan Đình Phùng
* Tân Thịnh
* Hoàng Văn Thụ
* Trưng Vương
* Túc Duyên
* Gia Sàng
* Tân Lập
* Tân Thành
* Tích Lương
Và 9 xã:
* Tân Cương
* Phúc Trìu
* Phúc Xuân
* Thịnh Đức
* Phúc Hà
* Lương Sơn
* Cao Ngạn
* Đồng Bẩm
* Quyết Thắng
Thủ tướng chính phủ Việt Nam đã có quyết định quy hoạch tỉnh Thái Nguyên trở thành thành phố trực thuộc trung ương với 5 quận, 1 thị xã và 7 huyện trực thuộc trước năm 2020.
-Kinh Tế:
Thành phố Thái Nguyên có tài nguyên khoáng sản đa dạng, phong phú, có điều kiện khí hậu thuận lợi cho phát triển tập đoàn cây rừng, cây công nghiệp, cây ăn quả và vật nuôi. Có tiềm năng lớn để phát triển du lịch với Hồ Núi Cốc, di tích lịch sử, cách mạng, có khu Gang Thép Thái Nguyên- cái nôi của ngành thép Việt Nam.
Đặc biệt, Thái Nguyên có nhiều khả năng phát triển nông - lâm nghiệp, có vùng chè nổi tiếng, đứng thứ hai trong cả nước về diện tích trồng chè. Thái Nguyên cũng có nhiều loại khoáng sản như: than, sắt, đá, vôi, cát, sỏi....Trong đó, than được đánh giá là có trữ lượng lớn thứ hai trong cả nước, sau Quảng Ninh.
Trên địa bàn thành phố có nhiều cơ sở sản xuất công nghiệp về khai khoáng, luyện kim, cơ khí, VLXD, hàng tiêu dùng... Khu Gang Thép Thái Nguyên được xây dựng từ những năm 60 là nơi sản xuất thép từ quặng duy nhất tại Việt Nam và hiện đang được tiếp tục đầu tư chiều sâu để phát triển. Có nhiều nhà máy Xi măng công suất lớn đã và đang được tiến hành xây dựng. Thành phố Thái Nguyên có đội ngũ cán bộ, công nhân có kinh nghiệm, năng lực, trình độ cao và đội ngũ sinh viên tốt nghiệp hàng năm từ các trường Đại học, chuyên nghiệp và công nhân kỹ thuật trên địa bàn, đáp ứng yêu cầu phát triển của thành phố.
Thành phố đã và đang có những chế độ ưu đãi đối với các doanh nghiệp trong và ngoài nước đầu tư vào thành phố. Nhằm cải thiện môi trường đầu tư, UBND thành phố đã tích cực cải tiến các thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho các nhà đầu tư tham gia đầu tư tại thành phố theo nguyên tắc “1 cửa”, giảm thiểu thời gian khi nhà đầu tư làm thủ tục hành chính để tiến hành đầu tư hoặc kinh doanh tại thành phố.
Năm 2011, Thành phố Thái Nguyên đạt các chỉ tiêu kinh tế như sau: GDP đầu người đạt 37triệu đồng (tăng7 triệu đồng so với năm 2010), Thu ngân sách đạt 960 tỷ đồng, giá trị sản xuất công nghiệp địa phương đạt 3015tỷ đồng[12].
[sửa] Văn hóa - Xã hội
[sửa] Vẻ đẹp tự nhiên
Chợ Thái
Tòa nhà Bảo Việt trên đường Hoàng Văn Thụ
Khác với Hà Nội, TPHCM, Hải Phòng hay các thành phố khác thuộc vùng đồng bằng, thành phố Thái Nguyên mang dáng vẻ của một thành phố vùng trung du miền núi phía Bắc, một thành phố bên sông Cầu. Điều đó đã được thể hiện qua các công trình mang tính lịch sử có những đặc trưng riêng như: Bảo tàng văn hóa các dân tộc Việt Nam, Đài tưởng niệm các anh hùng liệt sĩ, Ngân hàng Nhà nước Thái Nguyên,.. Cùng với đó là các công trình mới liên tục được mọc lên như: Tòa nhà Đông Á, Tháp Victory, Chợ Thái,Tòa nhà Sao Việt, Tòa nhà Sea Gull, Tòa nhà New Day, các khu đô thị mới,.. Tất cả đã tạo nên một thành phố Thái Nguyên với một phong cách riêng, không giống bất kỳ một thành phố nào. Trong tương lai, thành phố Thái Nguyên sẽ tiếp tục chỉnh tranh đô thị khang trang hơn với các dự án và công trình đã và đang triển khai như: Tháp đôi Trung tâm thương mại Thái Nguyên, Khu đô thị Xương Rồng, Khu đô thị mới hai bờ sông Cầu, Khu đô thị Hoàng Văn Thụ và Đường Bắc Sơn,TT-tổ hợp thương mại, Intelligent city. Các công trình này được hứa hẹn là sẽ tạo điểm nhấn, tạo thế và lực mới cho sự phát triển năng động của thành phố Thái Nguyên trong tương lai.
[sửa] Hệ thống kết cấu hạ tầng
[sửa] Hệ thống điện
Nguồn cung cấp điện cho thành phố Thái Nguyên hiện nay là nguồn điện lưới quốc gia với hệ thống đường dây cao thế 110kV và 220kV thông qua đường hạ thế xuống 35kV - 12kV - 6kV/380V/220V; 95% các đường phố chính đó có đèn chiếu sáng ban đêm.
[sửa] Hệ thống nước sinh hoạt
Thành phố hiện có hai nhà máy nước là nhà máy nước Thái Nguyên và nhà máy nước Tích Lương với tổng công suất là 40.000m3/ng.đêm. Đảm bảo cung cấp nước sạch phục vụ cho sinh hoạt ở mức 100lit/người/ngày. Đến nay, 93% số hộ khu vực nội thành được cấp nước sinh hoạt.
[sửa] Hệ thống thông tin liên lạc và truyền thông
Thành phố có 1 tổng đài điện tử và nhiều tổng đài khu vực. Mạng lưới viễn thông di động đã và đang được đầu tư đồng bộ hoàn chỉnh, trên địa bàn thành phố đã được phủ sóng và khai thác dịch vụ thông tin di động bởi 7 mạng di động: Vinaphone, Mobifone, Viettel, Beeline, Vietnamobile, EVN Telecom và Sfone. Báo chí:
* Báo Thái Nguyên
* Báo Quân khu I
* Văn phòng đại diện Báo Nông nghiệp Việt Nam
* Văn phòng đại diện Báo Nhân Dân
* Văn phòng đại diện Báo Cựu chiến binh
* Văn phòng đại diện Báo Sài Gòn Giải phóng
* Văn phòng đại diện báo Đầu Tư
* Phân xã Thông tấn xã Việt Nam tại Thái Nguyên
Phát thanh:
* Đài truyền thanh truyền hình TP.Thái Nguyên: tần số 99 MHz
* Đài phát thanh - truyền hình Thái Nguyên: tần số 106.5 MHz
* Ngoài ra cũng có thể nghe được một số kênh phát thanh của Đài tiếng nói Việt Nam
Truyền hình:
* Đài phát thanh - truyền hình Thái Nguyên: kênh thông tin tổng hợp TN1, kênh giải trí phim truyện TN2 với thời lượng cả 2 kênh là 36 giờ/ngày. Hiện nay kênh TN1 đã được phát sóng trên dịch vụ truyền hình cáp Trung Ương và gần đây nhất là được phát sóng trên vệ tinh VINASAT nên ở bất cứ đâu trên lãnh thổ Việt Nam hoặc một vài nước trong khu vực bạn cũng có thể xem được kênh TN1
* Ngoài ra cũng có thể theo dõi được kênh VTV1 của Đài truyền hình Việt Nam qua hệ thống ăng-ten thông thường, các kênh VTV2, VTV3 không được Đài PT-TH tỉnh chuyển tiếp nên tín hiệu không được tốt.
Truyền hình trả tiền: Hiện thành phố Thái Nguyên có hệ thống truyền hình cáp Việt Nam (số 1 - đường Quyết Tiến), hệ thống truyền hình MyTV (FPT), Truyền hình số vệ tinh VTC và VTCHD
- Giáo dục:
Danh sách các trường đại học và khoa trực thuộc Đại học Thái Nguyên:
* Trường Đại học Sư phạm Thái Nguyên
* Trường Đại học Kinh tế và Quản trị Kinh doanh
* Trường Đại học Khoa học
* Trường Đại học Kỹ thuật Công nghiệp
* Trường Đại học Y - dược Thái Nguyên
* Trường Đại học Nông lâm Thái Nguyên
* Trường Đại học Công nghệ Thông tin và Truyền thông
* Khoa Ngoại ngữ - Đại học Thái Nguyên
* Khoa Quốc tế - Đại học Thái Nguyên
* Trường Cao đẳng kinh tế kĩ thuật-Đại học Thái Nguyên
Và 2 trường đại học mới thành lập là:
* Trường Đại học công nghệ giao thông vận tải
* Trường Đại học Việt Bắc
Trong 1-2 năm tới Thái Nguyên sẽ thành lập thêm một số trường Đại học và học viện trên cơ sở các trường Cao đảng lớn hiện tại như: Cao đẳng văn hóa nghệ thuật Việt Bắc; Cao đẳng cơ khí luyện kim, Trung học bưu chính viễn thông và công nghệ thông tin miền núi...
Các trung tâm thuộc Đại học Thái Nguyên:
* Trung tâm Học liệu
* Nhà xuất bản
* Tung tâm Hợp tác Quốc tế
* Bệnh viện thực hành
* Viện Khoa học Sự sống
* Trung tâm Giáo dục quốc phòng
* Viện Nghiên cứu KT & XHNV Miền núi
* Trung tâm Nghiên cứu & CGCN vùng Đông Bắc
* Viện Nghiên cứu phát triển CNC về KTCN
Các Viện nghiên cứu khoa học trực thuộc Đại học Thái Nguyên phục vụ cho công tác nghiên cứu và giảng dạy. Dự án trường Đại học Việt Bắc đang được triển khai và đầu tư xây dựng.
[sửa] Các trường cao đẳng và trung cấp
* Trường Cao đẳng kinh tế - tài chính Thái Nguyên
* Trường Cao đẳng thương mại - du lịch Thái Nguyên
* Trường Cao đẳng công nghiệp Thái Nguyên
* Trường Cao đẳng Y tế Thái Nguyên
* Trường Cao đẳng sư phạm Thái Nguyên
* Phân hiệu Trường Cao đẳng giao thông vận tải
* Trường Cao đẳng cơ khí luyện kim
* Trường Cao đẳng văn hóa nghệ thuật Việt Bắc
* Trường trung cấp Bưu điện Miền núi
* Trường Trung cấp nghề số 1-BQP
* Trường Trung cấp nghề số 3
* Trường Trung cấp Luật - Bộ Tư Pháp
* Trung tâm giáo dục thường xuyên
Hệ trung học phổ thông:
* Trung học phổ thông chuyên Thái Nguyên
* THPT Lương Ngọc Quyến
* THPT Chu Văn An
* THPT Dương Tự Minh
* THPT Ngô Quyền
* THPT Dân Lập Lương Thế Vinh
* THPT Thái Nguyên (THPT sư phạm)
* THPT Tư Thục Đào Duy Từ
* THPT Dân Lập Lê Quý Đôn
* THPT Gang Thép
* Trường Dân Tộc Nội Trú Việt Bắc
* THPT Vùng Cao Việt Bắc
* Thiếu Sinh Quân
* Trường Văn hóa I - Bộ Công an
[sửa] Y tế
Thành phố là trung tâm y tế của vùng trung du miền núi Bắc Bộ với nhiều bệnh viện lớn có trình độ chuyên môn cao như:
* Bệnh viện Đa khoa trung ương Thái Nguyên
* Bệnh viện Đa khoa thành phố Thái Nguyên
* Bệnh viện Đa khoa Trung tâm
* Bệnh viện A
* Bệnh viện C
* Bệnh viện Mắt
* Bệnh viện Y học cổ truyền Thái Nguyên
* Bệnh viện Đa khoa An Phú
* Bệnh viện Trường Đại học Y
* Bệnh viện Quân đội 91
* Bệnh viện Tâm thần
* Bệnh viện Điều dưỡng va phục hồi chức năng
* Bệnh viện Gang Thép
* Bệnh viện Chấn thương chỉnh hình
* Bệnh viện Lao và Phổi Thái Nguyên
* Trung tâm phòng chống HIV/AIDS và Da liễu
* Trung tâm y tế dự phòng
* Trung tâm y tế thành phố
* Trung tâm chăm sóc sức khỏe sinh sản
Và nhiều các trung tâm khám chữa bệnh tư nhân Thành phố đang kêu gọi đầu tư vào dự án "Bệnh viện đa khoa quốc tế Thái Nguyên"
[sửa] Giao thông
Đường Hoàng Văn Thụ
Đường Hoàng Văn Thụ, Đường Đội Cấn, Đường Cách mạng tháng tám (là con đường dài nhất của thành phố nối khu vực trung tâm với khu trung tâm công nghiệp Gang Thép), Đường Lương Ngọc Quyến, Đường Nha Trang, Đường Hùng Vương, Đường Bến Oánh,Đường Nguyễn Du,Đường Bến Tượng, Đường Phùng Chí Kiên, Đường Phan Đình Phùng, Đường Minh Cầu, Đường Phủ Liễn, Đường Quang Trung, Đường Lê Qúy Đôn, Phố Đồng Quang, Phố Lương Thế Vinh, Đường Chiến Thắng, Đường Gang Thép, Đường Lưu Nhân Chú, Đường Vó Ngựa, Đường Bắc Nam,Đường Thống Nhất,Đường 3-2,Đường 30/4, Đường Chu Văn An,Đường Dương Tự Minh,Đường Bắc Kạn,Đường Túc Duyên,Đường Z115, Đường Tân Thành, Đường Tố Hữu, Đường Hoàng Ngân, Đường Phú Thái, Phố Quyết Tiến, Đường Bắc Sơn, Đường Việt Bắc, Đường Thanh Niên Xung Phong, Đường Thanh Niên, Đường Xuân Hòa, Phố Xương Rồng, Phố Đầm Xanh... Ngoài ra thành phố Thái Nguyên còn có những tên đường khá độc đáo nhưng rất dễ hiểu mang tính chỉ dẫn: Đường vào trường Lương Ngọc Quyến, Đường vào Tỉnh đội,..
Tổng diện tích đất dành để xây dựng đường giao thông trên địa bàn là 1.305ha, chiếm 22% tổng diện tích đất tự nhiên của thành phố.
Nhìn chung, hạ tầng giao thông đo thị của thành phố được đầu tư xây dựng khá đồng bộ. Tuy nhiên trong những năm gần đây, dân số thành phố Thái Nguyên không ngừng tăng nhanh, thêm vào đó là mỗi năm thành phố phải đón nhận một lượng lớn người nhập cư là sinh viên theo học các trường Đại học cao đẳng trên địa bàn nên đã xảy ra tình trạng tắc đường cục bộ tại một số điểm vào những giờ cao điểm như: Ngã tư Đồng Quang, Đường Hoàng Văn Thụ, Đường Chu Văn An (Do đường quá hẹp, mật độ phương tiện vào giờ cao điểm dày đặc), Đường Lương Ngọc Quyến,...
[sửa] Đường phố chính
Đảo tròn trung tâm nhìn ra đường Đội Cấn
Trung tâm hội nghị tỉnh Thái Nguyên
* Hoàng Văn Thụ
* Đường Đội Cấn
* Cách mạng tháng tám
* Phan Đình Phùng
* Nha Trang
* Nguyễn Du
* Lương Ngọc Quyến
* Phủ Liễn
* Dương Tự Minh
* Bắc Kạn
* Minh Cầu
* Bến Tượng
* Thống Nhất
* Quang Trung
* Phùng Chí Kiên
* Hùng Vương
* Phố Lương Thế Vinh
* Phố Cột Cờ...
[sửa] Các tuyến xe buýt
Thành phố hiện có nhiều tuyến xe buýt đi tới tất cả các địa phương trong tỉnh, bao gồm:
* Paris m 1 jms.svg Đồng Hỷ - Sông Công - Đa Phúc - Phố Nỷ (Sóc Sơn, Hà Nội)
* Paris m 2 jms.svgA Gang Thép (TPTN) - Đường CMT8 - Trung tâm TPTN -Yên Lãng (Đại Từ)
* Paris m 2 jms.svgB Gang Thép (TPTN) - Quốc lộ 3 - Đường tránh TPTN - Tân Long (TPTN)- Yên Lãng (Đại Từ)
* Paris m 3 jms.svg Chợ Thái (TPTN)- Hồ Núi Cốc - TT Đại Từ
* Paris m 4 jms.svg TX Sông Công - TP Thái Nguyên - Đồng Hỷ
* Paris m 5 jms.svg Tân Long (TPTN) - Phú Bình - Cầu Ca
* Paris m 6 jms.svg TP Thái Nguyên - Định Hóa
* Paris m 7 jms.svg Quyết Thắng (TPTN) - Đình Cả (Võ Nhai)
* Paris m 8 jms.svg TX Sông Công - Phố Nỷ (Sóc Sơn, Hà Nội)
* Paris m 9 jms.svg TX Sông Công - Thịnh Đán (TPTN) - TT Trại Cau (Đồng Hỷ)
* Paris m 10 jms.svg Thịnh Đán (TP.Thái Nguyên) - Quân Chu (Đại Từ)
Riêng tuyên số Paris m 8 jms.svg không đi qua địa bàn thành phố.
[sửa] Hệ thống giao thông liên vùng
Thành phố Thái Nguyên là một đầu mút giao thông với 3 đường quốc lộ đi qua gồm: Quốc lộ 3 (đi Hà Nội về phía Nam, đi Bắc Kạn về phía Bắc), Quốc lộ 37 (đi Tuyên Quang về phía Tây, đi Bắc Giang về phía Đông), Quốc lộ 1B (đi Lạng Sơn). Ngoài ra để giảm mật độ các phương tiện ra vào trung tâm thành phố, thành phố đã đầu tư xây dựng tuyến đương tránh TP.Thái Nguyên, hiện tuyến đường này đã được đưa vào sử dụng. Thành phố Thái Nguyên có 2 hệ thống đường sắt chính: Hà Nội - Quan Triều và và Lưu Xá - Kép, ngoài ra còn có tuyến Quan Triều - Núi Hồng chuyên dùng để chở khoáng sản. Hệ thống đường sông nội thủy hiện không còn được sử dụng do các sông thường có mức nước nông nhất là vào mùa đông. Thành phố Thái Nguyên cách thủ đô Hà Nội 80 km và cách sân bay quốc tế Nội Bài 50 km. Ngoài ra thành phố còn là cửa ngõ đi các tỉnh Đông Bắc như: Cao Bằng, Bắc Kạn, Hà Giang, Tuyên Quang, Lạng Sơn.
Ngoài ra, thành phố còn có Sân bay Đồng Bẩm, nhưng hiện đang bị bỏ hoang và không được sử dụng
Thành phố hiện có 1 bến xe khách tại khu vực trung tâm. Dự án xây dựng bến xe khách phía Bắc và Nam thành phố hiện đang được triển khai
[sửa] Thành phố kết nghĩa
* Cờ của Phần Lan Salo - Phần Lan
* Cờ của Hàn Quốc Gyeongsang Bắc - Hàn Quốc
* Cờ của Hàn Quốc Dongnae, Busan - Hàn Quốc
* Cờ của Việt Nam Nha Trang, Khánh Hòa - Việt Nam
[sửa] Quy hoạch
Thành phố đang triển khai xây dựng và mở rộng một số khu đô thị mới như: Khu đô thị mới Thai Nguyen Park City (44,42ha), Khu đô thị mới Thịnh Quang(130ha), Khu đô thị mới Bắc Sơn - Sông Hồng (16,5ha), Khu đô thị mới Detechland Túc Duyên (66,9ha), Tổ hợp đô thị và dịch vụ APEC Gia Sàng (52.711m2), Khu đô thị mới phía Tây thành phố (1500ha),Khu đô thị mới phía Nam thành phố (44,5ha), Khu đô thị mới Nam Sông Cầu (133ha), Khu phố châu Âu bên bờ sông Cầu (136.380m2), Khu đô thị mới Thái Hưng (95ha),... Ngoài ra còn có các dự án Thành phố công nghệ và giao lưu quốc tế APECI (2200ha), Tổ hợp đô thị thương mại và dịch vụ Yên Bình với tổng diện tích quy hoạch là 8009 ha được triển khai tại 2 huyện Phú Bình và Phổ Yên sẽ là vùng đô thị quan trọng của thành phố Thái Nguyên trực thuộc trung ương trước năm 2020[[4]]
[sửa] An ninh quốc Phòng
Bộ tư lệnh Quân khu 1 đóng tại thành phố Thái Nguyên có nhiệm vụ tổ chức, xây dựng, quản lý và chỉ huy quân đội chiến đấu chống giặc ngoại xâm bảo vệ vùng Đông Bắc bộ Việt Nam và bảo vệ thủ đô Hà Nội từ phía bắc và đông bắc. Quân khu bao gồm các tỉnh: Thái Nguyên, Bắc Kạn, Cao Bằng, Lạng Sơn, Bắc Giang và Bắc Ninhvà là 1 trong 7 quân khu trực thuộc Bộ Quốc phòng Việt Nam.
[sửa] Danh lam thắng cảnh - Văn hóa - Du lịch
Hồ Núi Cốc
Bảo tàng Văn hóa Dân tộc Việt Nam, Thái Nguyên.
Nhà Rông trong khuôn viên Bảo tàng Văn hóa Dân tộc Việt Nam
Chùa Khmer trong khuôn viên Bảo tàng Văn hóa Dân tộc Việt Nam
Thành phố Thái Nguyên là trung tâm du lịch của tỉnh Thái Nguyên và các tỉnh miền núi phía Bắc. Nơi đây có khu du lịch Hồ Núi Cốc nổi tiếng với nhiều danh lam thắng cảnh đẹp, có Bảo tàng Văn hoá các dân tộc Việt Nam mới được tổ chức SIDA Thuỵ Điển tài trợ sửa chữa, nâng cấp, là nơi lưu giữ hầu hết các di sản mang đậm bản sắc của các dân tộc Việt Nam, làng nghề chè Tân Cương nổi tiếng, đền thờ Đội Cấn và 91 di tích lịch sử văn hoá khác.
* Nhà hát ca múa dân gian Việt Bắc
Nhà hát ca múa dân gian Việt Bắc là nhà hát trung ương đóng trên địa bàn Thái Nguyên trực thuộc Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch. Trụ sở tại Đường Chu Văn An - TP.Thái Nguyên. Nhà hát đang được đầu tư xây dựng địa điểm mới tại Đường Hoàng Văn Thụ - TP.Thái Nguyên
* Khu du lịch Hồ Núi Cốc
Cách trung tâm thành phố 16km về phía Tây, Khu du lịch Hồ Núi Cốc hứa hẹn là điểm đến đầy hấp dẫn với du khách. Đến với Hồ Núi Cốc là đến với truyền thuyết huyền thoại Nàng Công Chàng Cốc, là hòa mình vào phong cảnh non nước nên thơ hữu tình nơi đây. Cùng với đó là hệ thống vui chơi giải trí khá thú vị như: Huyền Thoại Cung, Động Ba Cây Thông, Động Thế giới Âm phủ, Sân khấu nhạc nước, Vườn thú Hồ Núi Cốc, Công viên nước Hồ Núi Cốc...hay bạn cũng có thể đi du thuyền trên hồ, đi thăm các hòn đảo, thăm ngôi nhà cổ 300 năm trên Hồ Núi Cốc. Tất cả sẽ đem lại cho bạn những giây phút nghỉ ngơi thư giãn tuyệt vời nhất tại Hồ Núi Cốc. Trong những năm qua, mạng lưới nhà hàng khách sạn không ngừng được đầu tư xây dựng và phát triển, đáp ứng nhu cầu du lịch ngày càng cao của du khách. Khu du lịch Hồ Núi Cốc được xác định là vùng du lịch trọng điểm quốc gia.
* Chùa Phủ Liễn
Tên chữ là Phù Chân tự, được xây dựng từ đầu thế kỷ XIX trên một quả đồi thoai thoải thuộc làng Phù Liễn, huyện Đồng Hỷ (nay thuộc phường Hoàng Văn Thụ- TPTN). Chùa đã được trùng tu nhiều lần. Các công trình chính của chùa như điện Tam Bảo, điện thờ Mẫu, nhà tổ và một số nhà tháp là nơi đặt linh vị của các nhà sư trụ trì. Từ xa xưa, chùa Phù Liễn được coi là địa linh, là một trong những điểm hành hương về cầu trời phật của người dân Thái Nguyên.
"Khi Mỏ Bạch, khi Xương Rồng
Khi Phù Liễn tự, khi Đồng Mỗ am"
Vào ngày mùng một, ngày rằm hàng tháng, Phật tử khắp nơi về chùa Phù Liễn thắp hương cúng Phật. Lễ hội của nhà chùa mở vào ngày 12 tháng Giêng hàng năm, trong lễ hội có nhiều trò chơi dân gian như chọi gà, kéo co, múa sư tử và hội thơ xuân Phù Liễn.
* Đền Đội Cấn
Đền thờ ông Đội Cấn- Thủ lĩnh của cuộc khởi nghĩa chống thực dân Pháp tại Thái Nguyên năm 1917 và các nghĩa sĩ tham gia khởi nghĩa này. Đền cũ được xây dựng trước năm 1945, đã bị bom Pháp phá huỷ năm 1947. Ngôi đền hiện nay xây dựng trên nền cũ, trong khuôn viên khu đài tưởng niệm các anh hùng liệt sỹ tỉnh Thái Nguyên ở trung tâm thành phố.
* Bảo tàng văn hóa các dân tộc Việt Nam
Tọa lạc trên đường Đội Cấn thành phố Thái Nguyên, Bảo tàng văn hóa các dân tộc Việt Nam là bảo tàng trung ương duy nhất đóng trên địa bàn Thái Nguyên trực thuộc Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch. Bảo tàng được xây dựng từ năm 1960 với lối kiến trúc độc đáo vào loại bậc nhất Việt Nam. Với 5 phòng trưng bày trong nhà và 6 khu vực trưng bày ngoài trời với nhiều nền văn hóa của các dân tộc thuộc nhiều vùng miền khác nhau. Đến với Bảo tàng văn hóa các dân tộc Việt Nam là hòa mình với không gian văn hóa các vùng miền, được thỏa sức tìm hiểu văn hóa của 54 dân tộc anh em, qua đó tăng cường sự hiểu biết giữa các dân tộc, các vùng miền trên đất nước Việt Nam. Hãy đến với Bảo tàng văn hóa các dân tộc Việt Nam - Số 1 Đường Đội Cấn TP.Thái Nguyên!
* Chùa Đồng Mỗ
* Bảo tàng quân khu I
Bảo tàng Bảo tàng lực lượng vũ trang Việt Bắc - Quân khu I tọa lạc trên khuôn viên rộng 45 nghìn m² thuộc phường Tân Thịnh, TP Thái Nguyên. Đây là nơi gìn giữ và giới thiệu hơn 9.500 hiện vật các loại phản ánh lịch sử hình thành và phát triển trong các thời kỳ cách mạng của lực lượng vũ trang Việt Bắc - Quân khu I.
Nhà trưng bày của Bảo tàng được xây dựng hai tầng. Tầng một diện tích 700 m² trưng bày giới thiệu vị trí chiến lược, truyền thống yêu nước cách mạng của vùng Việt Bắc và phòng triển lãm chuyên đề. Tầng hai 800m2 trưng bày theo các chủ đề: Việt Bắc căn cứ địa cách mạng, chiến trường chính của cả nước trong cuộc kháng chiến chống Thực dân Pháp (1946 - 1954); Quân khu I trong cuộc chiến tranh Việt Nam (1954-1975), Quân khu I trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa; quan hệ quốc tế và trưng bày chuyên đề. Bảo tàng còn có khu trưng bày ngoài trời hiện đang trưng bày 28 hiện vật gốc thể khối lớn như: Máy bay, tên lửa, ra đa, súng pháo là vũ khí, khí tài do con em đồng bào các dân tộc Việt Bắc sử dụng lập nên nhiều chiến công trong các cuộc kháng chiến chống xâm lược của dân tộc.
[sửa] Ẩm thực - Đặc Sản
Xưa nay, nói đến trà Việt, người ta nghĩ ngay đến trà Thái Nguyên. Mặc dù diện tích trồng chè chỉ đứng thứ 2 cả nước (sau Lâm Đồng), nhưng Thái Nguyên nằm trong vùng chè lâu đời của Việt Nam, với sản phẩm chè có hương vị đặc trưng mà không nơi nào khác có được. Từ rất lâu, chè Thái Nguyên đã được tôn vinh là "đệ nhất danh trà" của đất nước. Chè Thái Nguyên ngon nhất là chè xanh Tân Cương, búp đều, nhỏ, hình móc câu, có vị cốm thơm. Nuớc pha trà ngon nhất là nước suối đầu nguồn, nuớc sạch ở giữa lòng sông hoặc nước giếng khơi.